De toekomst, het baart ons nogal wat zorgen. Hoe gaat het verder evolueren? Zal er uiteindelijk nog een plekje zijn voor de mens? Op welke vaardigheden moeten we dan inzetten? Hoe zorgen we ervoor dat we relevant blijven in de arbeidsmarkt van morgen?
Wel, ik vrees dat ik moet zeggen: zeker niet op de manier zoals we ons gedragen hebben in 2021. In mijn recent verschenen boek ‘Get A Grip’ verspreid ik nog de hoop: we moeten ons geen zorgen maken voor technologische en digitale ontwikkelingen:
1. zolang we weloverwogen nadenken over de inzet ervan – het zou ons weliswaar kunnen helpen bij een aantal euvels waar we nu mee te kampen hebben,
2. zolang we inzetten op de vaardigheden die ons als ‘mens’ onderscheiden van de technologie,
3. zolang we zelf ook aan de slag gaan met het verder ontplooien van onze digitale skills – en ja dat kan ook op een speelse manier.
Ik was blij te zien hoe snel we met de derde voorwaarde aan de slag gingen. We werden ertoe gedwongen weliswaar, maar we kunnen terugkijken op een jaar waarin we een snelle omslag gemaakt hebben. Op cultureel vlak – ja, mensen werken echt wel van thuis uit! – en op technologisch vlak. Online vergaderen, co-creatie vanop afstand, blended learning, … Ik durf te wedden dat we allemaal wel iets hebben bijgeleerd op technologisch of digitaal vlak. Ik heb heel wat mensen mooie stappen zien zetten in het ontwikkelen van skills als:
– Ik ontwikkel een leerattitude,
– Ik verzorg mijn digitale hygiëne,
– Ik omarm digitale speelsheid
Ik heb ook heel wat mensen ontmoet die tijdens de lockdowns en het thuiswerken zijn gaan nadenken over zichzelf en hun werk, en daardoor ook aan de slag zijn gegaan met skills als:
– Ik werk aan mijn veerkracht,
– Ik verwerf steeds meer inzicht in mezelf,
– Ik durf te kiezen voor een werkcontext waarin ik kan floreren,
– En sommigen gingen zelfs aan de slag met de skill: ik durf te niksen!
Goed nieuws, want ik heb nu al zeven skills benoemd van de vijftien die ik beschrijf in mijn boek die erg belangrijk zijn om relevant te blijven in de toekomst.
Laat mij dan eens kijken waar ik minder blij mee was. Wat betreft de eerste voorwaarde, persoonlijk had ik veel meer verwacht van de technologie. Alleen al als je kijkt naar de software om online te vergaderen? Dat is toch echt om in lachen uit te barsten? Met de technologie die er nu bestaat – en nu kijk ik vooral naar de gamingindustrie – moet er toch echt meer mogelijk zijn? En dan is er natuurlijk de pandemie zelf, ook daar zie ik niet veel beweging vanuit technologische hoek? Het enige technologische wonder is de snelheid waarmee de vaccins ontwikkeld worden en binnenkort misschien een pil. Ok, dat is al heel wat. Maar het is vooral ook reactief. Het zorgsysteem herdenken zodat het in de toekomst wendbaar ingezet kan worden, zijn we daar nu eigenlijk al mee bezig?
Maar wat mij echt gedesillusioneerd heeft in 2021 is de kans die we hebben laten liggen. De kans om aan te tonen dat de ‘human skills’ waar we zo over roepen dat ze ons onderscheiden van de technologie, dé skills waar we op gaan inzetten in de toekomst om het onderscheid te blijven maken als mens, wel, die skills waren de grote afwezigen in 2021. We zijn gebuisd. En nog niet een beetje.
Hoe kunnen we ons echt onderscheiden in 2022?
In mijn boek Get A Grip haal ik vijftien skills aan die, naar mijn mening, een verschil maken als je relevant wil blijven in de toekomst. Ik wil echt uitnodigen om in 2022 met een aantal van deze skills te gaan exploreren. Laat dit jaar een kans zijn om je sterker te wapenen in deze VUCA-wereld. Door de pandemie is de VUCA ook werkelijk tastbaar geworden, voor iedereen. Daarom is het net een opportuniteit om je vaardigheden ook echt te oefenen en te versterken.
“VUCA is een acroniem dat staat voor volatility, uncertainty, complexity en ambiguity. De term verwijst naar een vluchtige, snel veranderende en onzeker wereld die almaar ingewikkelder en dubbelzinniger wordt. Wil je er meer over weten bezoek dan zeker onze podcastreeks! “
Ik som hieronder een aantal vaardigheden op waarmee elk van ons aan de slag kan. Wie grijpt samen met mij deze oefenkans?
Ik ontwikkel mijn sociale vaardigheden
2021 was geen voorbeeld van het jaar van verbinding. Integendeel, ik heb nog nooit zoveel verwijten gelezen op sociale media, vaak in dezelfde zin als waar er werd opgeroepen tot verbinding.
Ik denk dat we allemaal nog iets kunnen leren over wat verbinding inhoudt, en hoe je met elkaar op een verbindende manier kan communiceren. Dat is niet door een veelheid van uitroeptekens te gebruiken, niet door de ander ‘schaap’ te noemen en ook niet door te zwaaien met ‘wappie’ termen. Verbinding begint met het zoeken naar gemeenschappelijke delers.
De pandemie heeft ons terug gesmeten naar de meest ruwe basis die ons kenmerkt als menselijke soort, de kern van ons overlevingsinstinct: de nood aan veiligheid en de angst om deze te verliezen. We vullen deze veiligheid en angst misschien met andere woorden in, maar ze zit wel onder elk argument: de ene heeft angst voor het virus, de andere angst voor het vaccin, nog een andere voor de financiële gevolgen, de controle en/of het isolement. Kunnen we wat meer luisteren naar elkaars onderliggende angsten zonder elkaar proberen te overtuigen van het eigen grote gelijk?
Ik werk aan mijn wendbaarheid
Angst kan je in verschillende toestanden duwen. Ik leg het helemaal uit in mijn boek aan de hand van de wetenschappelijke polyvagaaltheorie: angst kan je volledig lamleggen of je kop in het zand duwen waardoor je niets meer ziet, of je doen rebelleren alsof je leven ervan afhangt. Allemaal geheel menselijke reacties waarvoor we blijkbaar vooral veel onbegrip hebben.
De vuca-wereld zal ons in de toekomst nog meer angstige momenten bezorgen. Waarom? Omdat we als mens vooral voorspelbaarheid willen, weinig verandering. Eigen aan de VUCA-wereld, is dat die tijd voorbij is: de enige zekerheid die we hebben is dat alles zal blijven veranderen, en het tempo zal allicht alleen nog maar gaan toenemen.
Laat deze pandemie een oefening zijn om aan de slag te gaan met je eigen veerkracht, je eigen wendbaarheid. Breng de patronen van hoe jij reageert op verandering in kaart en kijk wat je er mee wilt doen. Laat je omringen door mensen waarbij je je gevoelens kan delen en die je hiermee kan helpen.
Ik ontwikkel informatiegeletterdheid
We worden bedolven onder de informatie, maar waar vinden we betrouwbare informatie? In mijn boek vind je verschillende leestips, zo ook bij deze skill, het boek van Lidewij Niezink over informatievaardigheden als 21st century skill. Ik sta steeds verwonderd over het gemak waarmee reguliere mediakanalen in twijfel worden getrokken om dan met eenzelfde gemak minder reguliere informatiekanalen zonder meer te aanvaarden als waarheid?
Tegelijkertijd toch ook een oproep aan die reguliere media: sensationele koppen, informatie verdraaien en niet relevante of misleidende foto’s gebruiken is niet echt helpend als je je wil profileren als kwalitatieve media.
Ik toon begrip voor voortschrijdend inzicht, Ik ontwikkel een positief kritische instelling & Ik exploreer mijn creativiteit en probleemoplossend vermogen
Deze laatste skills zijn een samenbundeling van drie. Dat gebeurt er als kiezen een beetje aanvoelt als verliezen 😊.
Ik heb veel kritiek gelezen en gehoord in 2021. Heel veel kritiek. Bakken vol ervan!
Ik heb echter heel weinig kritische ingesteldheid gezien. En ja, er is een groot verschil tussen beiden. De kritiek ging vooral over een andere skill die ons blijkbaar heel moeilijk valt: voortschrijdend inzicht en begrip tonen voor dat voortschrijdende inzicht. Het is altijd makkelijk om kritiek te geven op beslissingen die genomen werden op basis van de op dat moment aanwezige en vooral nog onbekende componenten, en dan achteraf terugkijken op deze beslissingen en ze afkraken. Anderzijds mag er ook geleerd worden uit fouten en moeten beslissingnemers zich niet verschuilen achter het fenomeen van voortschrijdend inzicht. Dat zie ik gebeuren in organisaties, maar ik zag het ook in onze politiek. Gelukkig ziet ook de meerderheid het in zo’n geval en kunnen beslissingen worden tegen gedraaid. Ook dat is voortschrijdend inzicht.
Om te reageren vanuit een kritische instelling nodig ik uit om te exploreren met je creatieve en probleemoplossende vermogens: als we nu voor 2022 eens afspreken dat we bij elke zin waarbij we kritiek uiten ook een alternatieve oplossing erlangs leggen, dan zijn we pas echt op de goede weg!
En wist je dat om je creatieve en probleemoplossende vaardigheden aan te scherpen je ook moet durven te niksen? Gelukkig was dat al een van de skills waar ik heel wat mensen het voorbije jaar stappen in heb zien zetten. Het komt dus allemaal nog wel goed met ons en onze ‘human skills’. En, als we dit jaar met zijn allen gaan voor de invulling van de andere helft van de vijftien futureskills die ik beschrijf in mijn boek Get A Grip, dan zijn we eind 2022 met glans geslaagd om ons als mens te onderscheiden in deze technologische en gedigitaliseerde wereld. I believe, we can!
Ik wens jullie bovenal een fulfilling 2022!
In 2022 kan je ons ook volgen via onze podcast reeks waar we reflecteren over minder voor de hand liggende thema’s die toch van groot belang zijn voor jouw job- en lifefulfilment.
Wil jij echt meer zicht krijgen op de vuca wereld, wat er allemaal mogelijk is en wat het mogelijke effect ervan is op jobs? Wil jij weten welke futureskills dan ó zo belangrijk zijn? check de tweedaagse Grip op de toekomst: tweedaagse.